Met onze droom De Rijke Noordzee grijpen we de unieke kans die windmolenparken bieden om de natuur in de Noordzee te versterken. Zo helpen we onze aarde op twee manieren: duurzame energie tegen klimaatverandering, en natuurontwikkeling voor meer biodiversiteit in de Noordzee.
De Rijke Noordzee is mogelijk door een bijdrage van 8,5 miljoen uit het droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. Bij de uitvoering van onze droom maken we gebruik van de unieke omstandigheden die windparken bieden voor de onderwaternatuur. Door het plaatsen van kunstriffen en uitzetten van oesters versnellen en versterken we de natuurontwikkeling binnen een windpark.
De directeuren van de organisaties zijn verheugd op het nieuws van de bijdrage uit het Droomfonds.
"We vergroten het enthousiasme voor windmolens op zee en geven tegelijk het ecosysteem in de Noordzee een vitale impuls.”
Marjolein Demmers Directeur Natuur & Milieu
Hand in hand
Met het project De Rijke Noordzee willen de organisaties stimuleren dat de bouw van windparken voortaan hand in hand gaat met natuurversterking.
Schuilplaats
Riffen zijn een schuilplaats voor veel leven in zee en een bron van voedsel voor andere zeedieren. Ooit was 20 procent van de Noordzeebodem bedekt met natuurlijke riffen, zoals oesterbanken. Door menselijk ingrijpen en ziektes zijn de riffen echter bijna allemaal verdwenen. Omdat binnen windparken niet met sleepnetten mag worden gevist, zijn de parken ideale locaties om actief de onderwaternatuur te versterken.
Wij zijn al klein begonnen
Begin november 2018 is een kleine hoeveelheid oesters te water gelaten. Met een installatieschip van Van Oord hebben we kooien met platte oesters en rifballen op circa 20 meter diepte geïnstalleerd. Op de bodem van windpark Eneco Luchterduinen kunnen de uitgezette oesters de komende jaren gaan groeien en vermenigvuldigen. Oesters filteren het water, bieden schuilplekken voor vissen en aanhechtingsplekken voor verschillende soorten schaal- en schelpdieren. Er is voedsel en bescherming voor vissen, die op hun beurt nog grotere dieren aantrekken, zodat op den duur een volwaardig rif ontstaat. Met de bijdrage uit het droomfonds kunnen wij op 5 locaties in windparken levende riffen plaatsen.
Het komend voorjaar gaan wij de levende riffen die zijn geplaatst bezoeken en monitoren wij zorgvuldig de voortgang. Ook maken wij onderwater opnames en plaatsen we kooien met verschillende materialen waarop de oesters zich kunnen vestigen. Met de eerste resultaten krijgen wij inzicht in natuur-inclusief bouwen van windparken en op natuurversterking als vast onderdeel bij de aanleg. Deze informatie gebruiken wij bij de andere 5 pilots die wij de komende 5 jaar met steun van de Nationale Postcode Loterij gaan uitvoeren. De Rijke Noordzee gaat de hele sector inspireren. En natuurlijk: enthousiasme voor de prachtige kansen en vele voordelen van wind op zee.
"Als we de onderwaternatuur tot bloei laten komen in windparken, koppelen we de energietransitie aan de ontwikkeling en herstel van prachtige Noordzeenatuur.”
Floris van Hest directeur Stichting De Noordzee
Waarom natuurontwikkeling op zee
In windparken mag niet over de bodem gevist worden, hierdoor krijgt de onderwaternatuur de kans om zich ongestoord te ontwikkelen. We houden rekening met de bestaande natuur, willen de natuurontwikkeling zo groot mogelijk maken en spannen ons in de nadelige gevolgen die gepaard gaan met windmolens te beperken.
Natuurontwikkeling op de bodem
De meesten van ons kennen de Noordzee als donkere zee met een zandbodem. Maar dit is niet altijd zo geweest: ooit was de bodem van onze Noordzee bezaaid met natuurlijke riffen, waar vissen, schelpdieren en andere organismen welig tierden. Inmiddels is onder andere door menselijk ingrijpen de biodiversiteit van ons grootste natuurgebied afgenomen en zijn nagenoeg alle natuurlijke riffen verdwenen. De natuur kan wel een steuntje in de rug gebruiken.
De groei van windenergie: kansen en risico's
De komende jaren worden er veel nieuwe, grote windparken gebouwd in de Noordzee. En dat is terecht, want een overgang naar duurzame energiebronnen is hard nodig om verdere klimaatverandering tegen te gaan. De bouw van windparken op zee brengt kansen en risico’s met zich mee voor de natuur. Risico’s zijn er met name voor vogels en vleermuizen, die in aanvaring kunnen komen met de windmolens of een deel van hun leefgebied verliezen. Zeezoogdieren kunnen last hebben van het onderwatergeluid dat vrijkomt bij het heien van palen. De kansen doen zich met name onder water voor. Binnen windparken mag niet met sleepnetten over de bodem worden gevist. Hierdoor krijgt de natuur een kans om zich te ontwikkelen.
Duurzame energie en natuurontwikkeling gaan hand in hand
De komende jaren verrijzen er veel windparken op de Noordzee. En dat is terecht, want een overgang naar duurzame energiebronnen is hard nodig om verdere klimaatverandering tegen te gaan. In 2023 zorgen deze windparken voor energie voor maar liefst 5 miljoen huishoudens.
De toekomstige groei van windparken op de Noordzee betekent een enorm potentieel voor natuurontwikkeling. En die groei is groot: waar windparken nu nog 0,2 procent van de totale oppervlakte van de Noordzee beslaan, is dat in 2050 tussen 8 en 22 procent.
"Een krachtige samenwerking tussen de windsector en natuurorganisaties. Innovatie op de zeebodem in windparken met als ultieme doel een gezonde Noordzee."
Erwin Coolen Directeur De Rijke Noordzee